عکس بالا از این مجموعه است و در حاشیه دیدار اعضای خبرگان رهبری با خامنهای گرفته شده است. رهبر جمهوری اسلامی که حامیان افراطیش، او را در حد رهبر مسلمین جهان میدانند، چرا در یک دیدار عمومی دمپایی پاره پوشیده است؟
به نظر میرسد برای نشان دادن الگوی ساده زیستی است. در واقع این نگاه از ابتدای انقلاب با جو مذهبی شیعه در میان مسؤلان همراه شد که باید ساده زیست بود. آیت الله خمینی هرگز از تشکیلات پر زرق و برق استفاده نکرد و خامنهای هم سعی دارد چنین کند.
منتهی به نظرم چند نکته است.
1. مسلمانان شیعه اعتقاد دارند علی علیه اسلام نماد عدالت است. از او مثالهای زیادی نقل میشود؛ امام علی وقتی که کار مسلمین را انجام میداد با شمع بیتالمال کار میکرد و کار شخصی را با شمع خودش. وقتی عقیل، برادرش از او سهم بیشتری از بیتالمال خواست، آهن گداخته را جلوی صورتش برد و چون عقیل ترسید، علی فریاد زد که تو از آهن گداخته میترسی و چطور من از آتش جهنم نترسم.
این نماد عدالت ساده زیست بود. بین خود و مردم دیگر فرقی نمیدید.
رهبران جمهوری اسلامی سعی دارند خود را ادامه دهنده راه علی بداند و نشان دهد.
2. ساده زیستی با ژنده پوشی فرق دارد. ساده زیست معمولا از میان امکانات (محدودش) بهترین انتخاب را میکند که تمیز و مرتب باشد. ژنده پوش، برایش معمولا مهم نیست چه میپوشد. مهم حس و حالش است.
حالا این وسط پدیده دیگری هم هست به نام ریا. فرد برای اینکه خودش را ساده نشان دهد، ریا میکند مثلا لباس پاره میپوشد. دارد، اما پارهاش را میپوشد.
3. خمینی یا خامنهای. آیت الله خمینی با همه انتقادات که به او هست، به سان روحانیون سنتی ساده زیست بود. یعنی اینطور تربیت شده بود که ساده زندگی کند. این را در خانهاش، استفاده از امکاناتش میتوان دید.
علی خامنهای سعی میکند ساده زیست باشد. او از نسل جدید حوزه است مثل اکبر هاشمی رفسنجانی که میگویند باید از امکانات استفاده کرد. البته هاشمی رفسنجانی اصلا خودش ساده زیست نیست و تلاشی هم ندارد این نگاه را در مورد خودش نشان بدهد.
خامنهای از امکانات مدرن استفاده میکند، بهترین خودروها را برای سفرهای درون و برون شهری دارد و این را عادی میداند. مقایسه کنید با خمینی که با بلیزر آمد و معمولا یک بنز خودرویش بود.
4. خامنهای در ظاهر ساده زیستی میکند. محل زندگی دائم او مرکز شهر است. لباسهای ساده میپوشد و ظاهرا ثروتش چندان نیست. بارها روایتهایی از غذاهای ساده بیت او توسط نزدیکانش منتشر شده است. با این حال، آقای خامنهای ثروت هنگفتی دارد. خبرگزاری رویترز پیشتر گزارش داد که 95 میلیارد دلار ثروت «ستاد اجرایی فرمان امام» در اختیار اوست. حال چنین فردی چرا باید با دمپایی ساده در عموم ظاهر شود.
5. اینکه یک رهبر ساده زیست هست یا نه، به نظر من مهم نیست. رهبر میتواند ساده زیست نباشد اما برای کشورش توسعه بیاورد. مثلا امیرکبیر هرگز ساده زیست نبود اما برای مردمش افتخار آورد یا سعی کرد. برعکس. گاندی کاملا ساده زیست بود اما هویت داد به هند.
6. به نظرم رهبر جمهوری اسلامی بجای نشان دادن ساده زیستی و تبعیت از الگوی امام علی، به محتوای و پیام حکومت داری او توجه کند. از علی روایت میکنند که «شنیدهام که یکى از آنها بر زن مسلمانى داخل شده و دیگرى، بر زنى از اهل ذمّه و، خلخال و دستبند و گردنبند و گوشوارهاش را ربوده است. و آن زن جز آنکه از او ترحم جوید چارهاى نداشته است . آنها پیروزمندانه، با غنایم، بى آنکه زخمى بردارند، یا قطرهاى از خونشان ریخته شود، بازگشتهاند. اگر مرد مسلمانى پس از این رسوایى از اندوه بمیرد، نه تنها نباید ملامتش کرد بلکه مرگ را سزاوارتر است.»
آقای خامنهای، حکومتی که شما ساختهاید چنین است؟ دمپایی پارهات را باور کنیم یا بیمارستان فوق مجهز صحراییات را که چند ماه قبل از سفر اعزام میشود؟ دمپایی پاره بهانه است اصل را بدانید نه فرع.